Mamo! Nie pij proszę!

2022-07-29 12:00:00(ost. akt: 2022-08-03 00:37:45)

Autor zdjęcia: Pixabay

Problem ciężarnych kobiet pijących alkohol jest wciąż stosunkowo mało znany ogółowi społeczeństwa. Nasza spostrzegawczość zazwyczaj ogranicza się do zauważenia wpływu alkoholu na kobiety jako takie. Tymczasem w nich samych wzrasta nowe życie. Życie, które na każdym swoim etapie jest narażone na bardzo nieprzyjemne powikłania. Te medycyna ujęła w tzw. FASD, zwracając uwagę, na jego szczególnie ciężki wariant – FAS.
Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych FASD

Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych FASD (ang. fetal alcohol syndrome disorder) jest pojęciem parasolowym, obejmującym wiele schorzeń i zaburzeń płodu wynikających ze spożywania alkoholu w trakcie ciąży.

Dzieci z FASD są dotknięte często poważnymi defektami i schorzeniami. Do najważniejszych należą: uszkodzenia neurologiczne, uszkodzenia OUN (ośrodkowego układu nerwowego), zaburzenia zachowania, upośledzenie/niedorozwój umysłowy, ruchowa nadpobudliwość. Na etapie prenatalnym mogą do tego dojść wady rozwojowe, najczęściej stawów oraz serca.

Powyższe nieprawidłowości mają bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie dziecka objawiające się m.in. trudnościami w przyswajaniu wiedzy, koncentracją uwagi, pamięcią, zaburzeniami mowy, koordynacją ruchową, a nawet relacjami z ludźmi oraz przestrzeganiem norm społecznych. Niestety takie „dziedzictwo” ciągnie się za dziećmi dotkniętymi FASD całe życie, mają one problemy w trakcie dojrzewania i jako dorośli ludzie. Problemy i symptomy FASD mogą być obserwowalne już u noworodków: nadmierne pobudzenie, zaburzenia napięcia mięśni, bardzo duża nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne i zaburzony biorytm, co manifestuje się bardzo skróconym cyklem snu.

Płodowy Zespół Alkoholowy FAS

Jednym z kluczowych zespołów w ramach FASD jest Płodowy Zespół Alkoholowy FAS (ang. fetal alcohol syndrome). FAS dotyczy dzieci, które w trakcie życia płodowego ucierpiały od alkoholu wyjątkowo mocno i z tej racji jest ujęty w MKC ICD-10 jako jednostka chorobowa. FAS jest najcięższą formą uszkodzeń wywołanych piciem alkoholu przez kobiety w ciąży. Na szczęście pełnoobjawowy FAS to zaledwie ok. 10 proc. przypadków zaburzeń zaliczanych w poczet nieprawidłowości ujętych w FASD.

FAS to jednak nie tylko uszkodzenia układu nerwowego, ale również wyraźniejsze zaburzenia fizyczne. Pierwsze co rzuca się w oczy, gdy widzimy dziecko dotknięte FAS, to charakterystyczne defekty twarzy: wiecznie opadające powieki, rozstawione oczy (w tym zmarszczka nakątna – w kącie oka), krótkie i dziwacznie zadarty nos oraz anomalie w budowie warg i samej żuchwy. Do tego często zdeformowane kości oraz stawy. Ale to nie wszystko. Zaburzenia motoryki i koordynacji, zaburzone odczuwanie pragnienia, głodu i bólu, niewłaściwe funkcjonowanie zmysłów, problemy pamięciowe i adaptacyjne – nie bez racji FAS został wyodrębniony jako jednostka chorobowa.

FASD/FAS fundują swoim dzieciom ich własne matki. I w wielu przypadkach skazują na życie w wiecznym cierpieniu. Paleta zagrożeń wynikających ze spożywania alkoholu przez panie spodziewające się potomstwa jest bardzo szeroka. Wpływa na płód na każdym etapie jego rozwoju. Należy tutaj zastrzec, że wszystkie powyższe uszkodzenia i defekty właściwe FASD i FAS, mogą być spowodowane czynnikami innej natury, np. genetycznymi. Właściwe zdiagnozowanie może być bardzo trudne i wymagające dodatkowych badań. Sprawa jest ułatwiona, jeżeli ciężarna jest uzależniona od alkoholu. Dlatego tak ważne jest, aby panie w ciąży znajdowały się pod regularną kontrolą lekarską.

ZABIJASZ WŁASNE DZIECKO!

O ile medycyna nie jest w stanie wskazać wyraźnych przyczyn powstawania zaburzeń wchodzących w FASD, jest w stanie wskazać, jak alkohol wpływa na dojrzewające w niej życie. Wprost rujnuje układ nerwowy płodu. Niszczy tzw. szare komórki, upośledza proces powstawania nowych, w tym kluczowych do zdrowego funkcjonowania. Uszkodzeniu ulegają kluczowe obszary mózgu: płaty czołowe (planowanie, organizowanie procesów poznawczych), móżdżek (koordynacja ruchowo-wzrokowa), jądro ogoniaste, ciało migdałowate (proces uczenia się, pamięć oraz emocje). Największe niebezpieczeństwo FASD pojawia się w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy płód wykształca kluczowe do życia narządy. Alkohol niszczy, wynaturza i mutuje ten proces.

MAMO, NIE PIJ PROSZĘ!

FASD/FAS są nieuleczalne, ale jednocześnie bardzo łatwe do uniknięcia. Wystarczy przed planowaną ciążą oraz w jej trakcie nie sięgać po alkohol. Jeżeli więc przyszła mama chce mieć gwarancję, że jej potomstwo w 100 proc. uniknie zaburzeń związanych z FASD/FAS, musi zachować bezwzględną abstynencję oraz być szczególnie uważna, jakie produkty spożywa. Niektóre – np. słodycze – mogą mieć alkohol, a szkodzi każda jego ilość. Jak zwracają uwagę eksperci, szczególnie powinny uważać młode dziewczęta, które dopiero wchodzą w dorosłe życie, z pełnymi jego blaskami i cieniami. Również z tymi rzucanymi przez podstępny alkohol.

Bardzo istotne jest przygotowanie się do macierzyństwa. Aby nie doszło do tego, że dziewczyna nie wie, że mogło dojść do zapłodnienia i towarzyszyło temu spożywanie alkoholu, bo już wtedy ten spożyty alkohol może spowodować deficyty, które wpłyną na dziecko — zwraca uwagę specjalista psychoterapii uzależnień w procesie certyfikacji, Katarzyna Sapieżko, prezes Stowarzyszenia Trzeźwego Życia.



*** Materiał sponsorowany przygotowany w ramach kampanii edukacyjnej ze środków Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomani Miasta Ełku na rok 2022.

2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5