Dawno, dawno temu...

Historia Ełku od samego początku związana jest z położoną na Jeziorze Ełckim wyspą zamkową. Osada bartników i rybaków, która powstała nad jeziorem otrzymała nazwę od pobliskiej rzeki Łek, co w języku Jaćwingów oznaczało „białą lilię wodną”. Niektórzy twierdzą, że nazwa osady pochodziła od polskiego słowa „łęg”, co oznaczało nadrzeczną, podmokłą łąkę. Inna teza głosi, że nazwa związana jest z łosiem i zaczerpnięta została od pruskiego słowa „Elk”.

Pod koniec XIII w. ziemie powiatu ełckiego zamieszkiwane przez plemiona jaćwieskie zostały podbite przez Zakon Krzyżacki. Wybudowany na krótko przed rozpoczęciem bitwy pod Grunwaldem murowany zamek stanowił ośrodek władzy administracyjnej i sądowniczej.

Niedaleko budowli, wzdłuż wschodniego brzegu jeziora, zbudowano osadę. W 1425 r. w Malborku Wielki Mistrz zakonu krzyżackiego Paul von Russdorf, nadał jej przywilej lokacyjny, zaś w 1435 r. Ełk otrzymał prawa miejskie. Ówczesna lokacja jednak się nie powiodła i dopiero 23 sierpnia 1669 r. nowym przywilejem wydanym przez Fryderyka Wilhelma, jako władcy Księstwa Pruskiego, Ełk otrzymał pełne prawa miejskie. Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego w 1525 r. miasto stało się częścią Prus Książęcych następnie weszło w skład powstałego w 1701 r. Królestwa Prus, a w 1871 r. zjednoczonych pod ich egidą Niemiec.

Druga połowa XIX w. to okres szybkiego rozwoju Ełku zapoczątkowany budową kolei, dzięki której miasto wkroczyło w nowoczesność. Podczas I wojny światowej miasto było kilkakrotnie zdobywane przez wojska rosyjskie i uległo poważnym zniszczeniom. W wyniku postanowień konferencji w Jałcie i Poczdamie Ełk stał się w 1945 r. częścią państwa polskiego.

Bogatą historię Ełku potwierdzają znaleziska wykopane przez grupy badawczo – poszukiwawcze. Największy skarb został odkryty w Ełku w 2020 roku (maj/czerwiec). Było to ponad 500 XVII wiecznych monet o różnych nominałach. Jedna z hipotez głosi, że monety były zakopane w glinianym naczyniu. Był to być może depozyt kupca lub karczmarza. Oprócz monet odnaleziono też inne przedmioty, m.in. kute gwoździe, ołowianą matrycę najprawdopodobniej zapisaną w języku hebrajskim (pochodzącą z Ełku), odznakę pruską z I wojny światowej, odznakę studencką z Uniwersytetu Królewieckiego.

Najwcześniejszym symbolem miasta jest pochodząca z 1513 r. pieczęć ówczesnego Sądu Miejskiego przedstawiająca jelenia skaczącego wśród drzew. Nowy herb pojawił się w 1669 r., po najeździe tatarskim na Ełk. Książę Fryderyk Wilhelm nadając miastu powtórnie prawa miejskie wprowadził obowiązek posługiwania się pieczęcią z wyobrażeniem Janusa – rzymskiego boga o dwóch twarzach. Tym herbem posługiwano się przez trzy stulecia. Dawny herb Ełku, tj. przedstawiający jelenia przywrócony został dopiero w 1967 r. Kolejna zmiana herbu miała miejsce w 1999 r., tj. po podniesieniu Ełku do rangi biskupstwa. Rada Miasta wprowadziła do herbu elementy symbolizujące rolę miasta strukturze administracyjnej kościoła katolickiego w Polsce. Pojawiły się infuła na tle dwóch skrzyżowanych pastorałów.