"Harcerska" wizyta posła w Mołdawii. Cel? Wsparcie naszej Polonii

Panie Pośle, jakie były okoliczności pańskiej wizyty w Mołdawii?
— Pomysłodawcą był Stanisław Iwaniuk z ZHP (Hufiec Kętrzyn). To on od wielu lat współpracuje z Polonią Mołdawską, organizuje przeróżnego rodzaju formy pomocy, czy to przyjazdu dzieci mołdawskich do Polski, czy – tak jak w tym wypadku – transportu darów, żywności i prezentów - wszystkiego co uda mu się pozyskać od polskich sponsorów celem poprawy życia Polonii w Mołdawii. Ponadto wydaje mi się – na podstawie mojego doświadczenia jako członka Komisji Łączności z Polakami Za Granicą – że Mołdawia jest taka troszeczkę zapomniana, wciśnięta między Rumunię, Ukrainę. Tam też żyją Polacy, obywatele polscy przesiedleni w trakcie II wojny światowej. Musimy o nich pamiętać.

Gdybyśmy chcieli tworzyć Trójmorze to Mołdawia może być niejako ostatnim klockiem, który pozwoliłby domknąć projekt.
— Dokładnie. Mołdawia powinna być teraz takim „oczkiem uwagi”. Po wygranych wyborach przez P. Prezydent (Maia Sandu; 2020 r. – przyp. red.) Mołdawia idzie w kierunku proeuropejskim. Parlament jeszcze się ku temu nie skłania, niemniej jednak Pani Prezydent udało się doprowadzić do przyśpieszonych wyborów (dwukrotnie nie wybrano premiera). Tamtejszy Trybunał Konstytucyjny wydał decyzję o tym, że 11 lipca powinny zostać przeprowadzone przyśpieszone wybory parlamentarne, co może skutkować tym, że do władzy dojdą osoby ze spojrzeniem proeuropejskim, a to na pewno byłoby z korzyścią dla Mołdawian.

Jak przebiegała sama wizyta?
— Plan wizyty był bardzo napięty i bogaty ponieważ ciągu 5 dni jakie tam byliśmy odwiedziliśmy wiele miejsc, m.in. Stryczę – polską wieś, w której mieszkają Polacy i w której mieści się Dom Polski. Tam spotkaliśmy się z jego dyrektorem, młodzież zaprezentowała występy artystyczne – śpiewanie, recytację wierszy itd. Następnie byliśmy w Sorokach - bardzo ważne miejsce na styku Ukrainy i Mołdawii. Tam też mieliśmy w Domu Polskim spotkanie, w tym z władzami Stryczy, które są nam przychylne – wydzierżawiły za przysłowiową złotówkę na 25 lat ogromny budynek dla Domu Polskiego. Tam też jest zespół, Polonia bardzo mocno się rozwija i krzewi naszą tradycję, przejawiając wielką tęsknotę za naszym krajem. Kolejnym miejscem były Bielce gdzie mieszkaliśmy i również byliśmy w Domu Polskim. Uczestniczyliśmy także w odsłonięciu Pomnika Adama Mickiewicza w Kiszyniowie przy Bibliotece Polskiej. Miało to miejsce w ramach obchodów 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

Przebywał Pan w Mołdawii jako przedstawiciel naszego parlamentu dlatego oczywiście nie mógłbym nie zapytać o polityczny wymiar wizyty. Coś szczególnego zwróciło Pana uwagę?
— Ciekawym doświadczeniem było odwiedzenie Gagauzji. Jest to autonomia, co prawda uznawana przez Mołdawię (pozbawiona pewnych uprawnień militarnych i sądowych – przyp. red.). Mieliśmy mieć spotkanie z Panią Iriną Vlah (od 2015 r. gubernator autonomii), niestety musiała wyjechać na komisję i nie doszło do tego spotkania. Niemniej jednak w Gagauzji też mocno i prężnie działa Dom Polski. Uczestniczyliśmy tam w występie folklorystycznym młodzieży polskiej, która przedstawiła nam tradycyjne polskie tańce: kujawiaka, mazurka.

Jak trzyma się Polonia Mołdawska?
— Polonia ma taki zwyczaj, że chce się pochwalić tym co ma najlepsze, a najlepsze są dzieci, występy folklorystyczne – kultura. Występy tych szkrabów i starszych dzieciaków zawsze powodują, że łezka w oku się zakręci. Jest też dużo problemów do rozwiązania, jak np. z Kartą Polaka ponieważ wiele osób korzysta z niej i za to nam dziękowano. Był to jeden z naszych pierwszych postulatów, który wprowadziliśmy dla naszej Polonii. Z Kartą Polaka większość tamtejszych dzieci udaje się na studia do Polski. Co znamienne te dzieci, które stamtąd przyjeżdżają władają przynajmniej trzema, czterema językami: polski, rumuński, rosyjski, ukraiński i angielski. To bardzo cenna młodzież.

Rozumiem, że z racji napiętego grafiku istniała potrzeba ustalenia mniej więcej stałego harmonogramu dnia?
— Zaczynaliśmy 7 – 8 rano i kończyliśmy o 1 w nocy, a potem zazwyczaj powrót do „bazy” – do Bielc. Tam mieliśmy wszystkie nasze rzeczy i produkty, które udało nam się zgromadzić. Dużo czasu zajęło nam „wydobycie” samochodu z granicy. Jechaliśmy na dwa auta. Jeden samochód - ze mną - celnicy przepuścili (paszport dyplomatyczny – przyp. red.), a do drugiego uwzięli się, że nie ma wszystkich dokumentów, które według nich są wymagane. Próbowaliśmy je szybciutko uzupełnić. Nie udało się.

Odwiedzaliście Domy Polskie, spotykaliście się z Polonią. Znalazł się czas na przysłowiowe „liźnięcie” bogatej historii regionu, który przecież bardzo mocno jest związany z historią oręża polskiego?
— Oczywiście. Byliśmy m.in. w Berezowce, tam gdzie znajduje się Pomnik Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Był z nami ksiądz, który tłumaczył okoliczności śmierci hetmana. Niewiele mu (Żółkiewskiemu) zabrakło. Dopadli go nocą i ścięli głowę. Kilka kilometrów i byłby bezpieczny.

Jakich efektów wizyty polskiej delegacji możemy się spodziewać?
— Myślę, że zaowocuje najbliższą i długofalową współpracą. To był pierwszy wyjazd, patronat nad nim objął Marszałek Sejmu, Ryszard Terlecki. Potrzeb jest tam (w Mołdawii) dużo, problemów, ale i oczekiwań – również. Najbliższe wydarzenia, które w jakiś sposób mogą łączyć nas z tamtejszym Polakami to wybory 11 lipca. Rozmawiałem już z Marszałek Gosiewską w sprawie wizyt obserwacyjnych. Sami Mołdawianie sygnalizowali, że dobrze byłoby, aby delegacja z Polski się pojawiła, także może będzie wyjazd. Jest prowadzona także akcja „Plecak dla Pierwszaka” i tutaj już rozmawiałem z naszym konsulatem w Kiszyniowie. Być może w okolicach 1 września uda nam się zapewnić dzieciom 100 -200 plecaków.

MCH