Jak w EGO radzimy sobie z inwestycjami samorządowymi?

Inwestycje samorządowe w Polsce notują znaczący wzrost, a 2023 rok przyniósł rekordowe nakłady w wielu kategoriach. Pomimo licznych raportów wskazujących na pogarszającą się sytuację finansową gmin i powiatów, poziom wydatków majątkowych wyraźnie wzrósł. Zaskakujące? Niekoniecznie. Samorządy w całym kraju wciąż stawiają na rozwój infrastruktury, koncentrując się przede wszystkim na transporcie i gospodarce komunalnej, mimo wyzwań związanych z nadwyżką bieżącą.

Dwutygodnik „Wspólnota” po raz kolejny przygotował ranking wydatków inwestycyjnych samorządów, biorąc pod uwagę lata 2021-2023. Jakie wyniki osiągnęły powiaty, miasta i gminy z tzw. obszaru EGO (Ełk, Gołdap, Olecko)? Przyjrzyjmy się danym, które mogą powiedzieć wiele o stanie inwestycji w tej części Polski.

W rankingu powiatów najwyżej z tych w woj. warm-maz. uplasował się powiat piski, zajmując 22. miejsce ze średnimi wydatkami majątkowymi na mieszkańca (śwmpc) na poziomie 623,52 zł. To awans z 45. miejsca w porównaniu do lat 2020-2022. Powiat gołdapski zajął 99. miejsce (384,15 zł śwmpc), co jest poprawą z 137. miejsca. Powiat olecki znalazł się zaraz za nim, na 100. miejscu z wynikiem 383,46 zł (spadek z 51. miejsca). Najniżej w regionie wypadł powiat ełcki, który zajął 255. miejsce ze śwmpc na poziomie 210,39 zł, co również jest spadkiem w stosunku do poprzedniego rankingu (219. miejsce).

W kategorii miast powiatowych Ełk, największe miasto regionu, uplasowało się dopiero na 246. miejscu ze śwmpc na poziomie 617,93 zł, co oznacza spadek w porównaniu do wcześniejszych wyników (199. miejsce za lata 2020-2022). Gołdap wypadła jeszcze gorzej, zajmując 264. miejsce z wynikiem 433,73 zł (spadek z 234. miejsca). Na tym tle lepiej prezentuje się Olecko, które uplasowało się na 77. pozycji ze śwmpc wynoszącym 1239,23 zł, co jest awansem w porównaniu do wcześniejszego okresu (99. miejsce).

Wśród gmin wiejskich w regionie można zaobserwować spore różnice. Najwyżej notowane Jedwabno zajęło 400. miejsce z wynikiem 2029,90 zł śwmpc, ale inne gminy z regionu EGO radzą sobie nieco gorzej. Prostki zajęły 447. miejsce z wynikiem 1958,45 zł, co jest ogromnym awansem w stosunku do poprzedniego rankingu (736. miejsce). Podobnie gmina Świętajno poprawiła swoje wyniki, awansując na 506. pozycję z 1863,48 zł (wcześniej 755. miejsce).
Gmina wiejska Ełk spadła w rankingu na 513. miejsce z wynikiem 1855,13 zł (w 2020-2022 zajmowała 278. pozycję). Na tle innych gmin regionu, takich jak Wieliczki (667. miejsce, 1659,75 zł śwmpc) czy Kalinowo (677. miejsce, 1650,94 zł śwmpc), Ełk radzi sobie przeciętnie. Co ciekawe, spore spadki zanotowały mniejsze gminy jak Stare Juchy (1062. miejsce z 1251,34 zł śwmpc) czy Banie Mazurskie (1086. Miejsce i 1219,67 zł śwmpc).

Analizując wyniki rankingu, widać wyraźne różnice między dużymi miastami na prawach powiatu a mniejszymi jednostkami samorządowymi. W latach 2021-2023 miasta te, mimo wcześniejszych spadków, odnotowały minimalne wzrosty inwestycji – 1,5 proc. w 2023 roku. Tymczasem w gminach wzrost ten był znacznie większy, sięgając 34 proc. To pokazuje, że mniejsze jednostki samorządowe, jak powiaty i gminy, lepiej radzą sobie w inwestowaniu, zwłaszcza w infrastrukturę drogową i komunalną. To właśnie drogi pochłonęły aż 37 proc. wartości nakładów inwestycyjnych, z czego 17,5 proc. dotyczyło dróg gminnych.

Najnowszy ranking dwutygodnika „Wspólnota” przynosi interesujące wnioski na temat stanu inwestycji samorządowych w regionie EGO. Choć Ełk, Gołdap i Olecko nie zajmują czołowych miejsc, widać pewne pozytywne zmiany. Warto jednak zastanowić się, jak te samorządy mogą lepiej wykorzystać swoje zasoby, by w kolejnych latach przyspieszyć rozwój inwestycyjny regionu i – co za tym idzie – poprawić swoje pozycje w kolejnym rankingu „Wspólnoty”.