Nowomieszczanin, Alfons Szczerbicki, walczył szeregach Powstańców Wielkopolskich

Powstanie Wielkopolskie 1918 – 1919 roku było jednym z wydarzeń, którego początków trzeba szukać w walkach na ulicach Poznania 27 grudnia 1918 roku i były powiązane z wiecem na cześć przyjazdu pianisty Ignacego Paderewskiego. Walki powstańcze przeciwko Niemcom, w roku 1918, toczyły się w wielu miejscowościach Wielkopolski.
Czynny udział w powstaniu brał Alfons Szczerbicki, który wówczas był mieszkańcem Chełmna nad Wisłą. Jak wspomina nowomieszczanka, pani Krystyna Mazur, córka Alfonsa Szczerbickiego, jej ojciec który urodził się w 1899 roku, jako 19 – letni młodzieniec został przymusowo powołany do służby wojskowej w niemieckiej armii. Będąc w Chełmnie u rodziców na przepustce, podjął decyzję, by nie wracać do swojej macierzystej jednostki. Zrzucił jednak znienawidzony mundur i podjął próbę przedostania się na tereny Wielkopolski, a konkretnie do Poznania, gdzie właśnie rozpoczęło się powstanie. Jego podróż, którą odbywał częściowo pieszo, nie obyła się bez dramatycznych momentów. Został on postrzelony w nogę przez niemiecką bojówkę, ale nie na tyle, by nie walczyć w powstańczych szeregach.
— Kiedy przedostał się do Poznania, wstąpił do Poznańskiego Pułku Strzelców, a następnie przeniesiony został do 63 pułku piechoty. Do rezerwy przeszedł w 1920 roku. Miał wówczas stopień plutonowego. Moja wiedza dotycząca walk, w których brał udział mój ojciec jest skromna. Jednak dowodem, że ojciec z zaangażowaniem brał udział w powstaniu są póżniejsze awanse na stopień oficerski, zdjęcia, dokumenty oraz dyplomy potwierdzające jego dokonania podczas walk — opowiada Krystyna Mazur, córka Alfonsa Szczerbickiego, mieszkanka Nowego Miasta.

W kwietniu 1935 roku Pomorska Komisja Weryfikacyjna Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 wydała, na podstawie złożonych dowodów, zaświadczenie, że druh Alfons Szczerbicki, zamieszkały w Nowym Mieście Lubawskim brał udział w pracach niepodległościowych i został zweryfikowany na Członka Zwyczajnego Związku Weteranów Powstań Narodowych RP. Zarząd Główny Związku Uczestników Powstań Narodowych RP nadał Alfonsowi Szczerbickiemu Odznakę Powstańczą na podstawie uchwały z dnia 26 października 1926 roku. Kolejne ważne wyróżnienie Alfons Szczerbicki otrzymał 13 września 1933 roku. Wówczas to przewodniczący komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości, zarządzeniem Prezydenta RP odznaczył powstańca z Nowego Miasta Medalem Niepodległości. Wśród rodzinnych pamiątek zachował się również awans na stopień podporucznika za udział w Powstaniu Wielkopolskim z 13 grudnia 1971 roku. Była to uchwała ówczesnej Rady Państwa.
Kiedy wybuchła II wojna światowa, Alfons Szczerbicki został ponownie powołany pod broń. Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Dopiero pod koniec działań wojennych trafił do niemieckiej niewoli. Po zwolnieniu z oflagu wrócił do Nowego Miasta, gdzie rozpoczął pracę w referacie kultury i sztuki starostwa powiatowego, a następnie zatrudnił się w charakterze pomocnika aptekarskiego w Nowym Mieście Lubawskim i Węgorzewie.
— Podniosłym momentem w życiu mojego ojca był udział w odsłonięciu Pomnika Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu w grudniu 1968 roku. Pojechał tam jako powstaniec, ale i delegat województwa olsztyńskiego, kończy pani Krystyna Mazur.
Weteran Powstania Wielkopolskiego zmarł w lutym 1975 roku, mając 76 lat.
Stanisław R. Ulatowski