Renta socjalna, dla kogo i na jakich zasadach?

Renta socjalna jest świadczeniem, którego przyznanie nie zależy od stażu pracy, czy tego czy się mieszka w Polsce. Żeby ją dostać trzeba złożyć wniosek i spełnić określone warunki. Obecnie w całym kraju rentę socjalną z ZUS-u dostaje 293 tys. osób, w tym w województwie warmińsko- mazurskim prawie 13 tys. Finansowana jest z budżetu państwa, a nie z FUS. Jeszcze do końca lutego wynosi 1588,44 zł brutto i podlega corocznej waloryzacji od 1 marca.

Renta socjalna jest to wsparcie dla osób, które nie nabyły uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy.
— Warunkiem przyznania renty socjalnej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest pełnoletność oraz całkowita niezdolność do pracy, która powstała z powodu naruszenia sprawności organizmu w okresie "od dzieciństwa" do ukończenia nauki — wyjaśnia Anna Grabowska, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie warmińsko-mazurskim.

Rzeczniczka wyjaśnia procedury związane z otrzymaniem renty socjalnej. Rentę socjalną mogą otrzymać osoby pełnoletnie, u których lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS stwierdzi całkowitą niezdolność do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej − przed ukończeniem 25. roku życia, w trakcie kształcenia w szkole doktoranckiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Za osobę pełnoletnią uważa się nie tylko osobę, która ukończyła 18 lat, ale również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat.

Renta socjalna może zostać przyznana na stałe - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała lub na czas określony - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.
— Należy pamiętać, że renta socjalna może być łączona z rentą rodzinną. W sumie wysokość obu świadczeń nie może przekroczyć dwukrotności kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W momencie przekroczenia tej kwoty obniżamy wysokość renty socjalnej. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być jednak niższa niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy — dodaje Anna Grabowska.

Renta przysługuje m.in. osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które przebywają czasowo za granicą, gdyż tam się uczą, lub są w odwiedzinach u rodziny.
Osoby, które dostają rentę socjalną, mogą pracować. Muszą jedynie pamiętać o obowiązujących progach przychodu, które powodują zmniejszenie bądź zawieszenie wypłaty tego świadczenia. Limity zarobkowe zmieniają się co 3 miesiące.

— W momencie, gdy osoba pobierająca rentę socjalną podejmie pracę powinna powiadomić nas o tym fakcie i o osiąganych przychodach. Musi również pamiętać o obowiązujących limitach dochodów — przestrzega rzecznik prasowy ZUS.

Od grudnia 2023 r. do lutego 2024 r. granicą bezpiecznego dorabiania jest kwota 5.036,50 zł brutto. Zarobki do tej kwoty miesięcznie nie spowodują zmniejszenia wypłacanej przez ZUS renty. Natomiast, żeby Zakład nie wstrzymał wypłaty świadczenia, dodatkowy miesięczny przychód nie powinien być wyższy niż 9.353,50 zł brutto.

Renta nie będzie przysługiwać także osobie, która jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Renta socjalna nie będzie przysługiwać także w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Jeżeli wnioskodawca ubiega się o rentę socjalną i jednocześnie jest uprawniony do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, to przysługuje mu prawo do obydwu tych świadczeń.

Łączna wysokość renty rodzinnej i renty socjalnej nie może przekraczać 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jest to aktualnie kwota 3176,88 zł brutto (do 29 lutego br.). Jeśli łączna kwota obu świadczeń przekroczy 3176,88 zł brutto, ZUS obniży rentę socjalną. Obniżona renta socjalna nie może być jednak niższa niż 10 proc. najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy, czyli 158,44 zł brutto. Jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200 proc. najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy, renta socjalna nie będzie przysługiwać.

Renty socjalne wypłacane przez ZUS (marzec 2023 r.)
W całym kraju: 292.972
Na Warmii i Mazurach 12.939
Tylko w pierwszym kwartale 2023 renty socjalne pochłonęły w kraju 1.239.736,6 zł
Najwięcej rent socjalnych ZUS wypłaca w województwie mazowieckim: 34.041, śląskim 29 835 i wielkopolskim 25.555
Najmniej rent socjalnych jest wypłacanych w województwach opolskim 6.423 i lubuskim 7.835.