12. Objazdowy Festiwal Filmowy. Watch Docs. Prawa Człowieka w Filmie

Ideą Festiwalu jest zaprezentowanie szerokiej publiczności tematyki praw człowieka, poprzez wybitne dokumenty filmowe z całego świata, które uświadamiają, że na sytuację w której się znajdujemy ma wpływ każdy. Serdecznie zapraszamy! Wstęp na wszystkie projekcje i imprezy towarzyszące jest WOLNY!!!

PROGRAM
Czwartek 25 września
godz. 17.00
Wernisaż FOTOGRAFII Z WYDARZEŃ NA UKRAINIE - impreza towarzysząca
Narodziny społeczeństwa obywatelskiego, walka pokoleń, rewolucja społeczna, przewrót polityczny, wreszcie wojna domowa. Każde z tych określeń okazuje się być trafną nazwą sytuacji politycznej naszego, w tej chwili, najważniejszego, wschodniego sąsiada. Ukraina rodzi się na nowo, pragnie zmian i ogłaszając je całemu światu, płaci najwyższą cenę za głośno artykułowane dążenie do prawdziwej demokracji, wolności i prawdy...
Zdjęcia, które zobaczymy podczas wernisażu powstawały w trakcie dramatycznych, lutowych zajść w Kijowie, we Lwowie i w Iwano-Frankiwsku. Ich autorami są młodzi Ukraińcy: Kostia Beglow, którego "czarny czwartek" (dzień, w którym zginęło ponad 70 osób a rannych zostało kilkaset) zastał we Lwowie, Maksym Balanduh, który fotografował wydarzenia w Kijowie oraz Natalia Kabliuk, mieszkanka Iwano-Frankiwska (dawny Stanisławów). Zdjęcia posiadają duży ciężar emocjonalny i niekiedy są bardzo drastyczne.
W ramach wernisażu gościć będziemy przedstawicieli Fundacji Via Art, którzy są organizatorem wystawy.
"Jesteśmy organizacją non profit. Organizujemy wystawy, plenery oraz warsztaty fotograficzne. Wspieramy tych, którzy kochają i czują sztukę fotografii. Opiekujemy się tymi, którzy bez dyplomów i domyślnego zawodu "artysta" widzą świat przez pryzmat swojego talentu i umiejętności. Zachęcamy do wychodzenia z szuflad i ukrytych folderów, by dzielić się radością fotografowania. "

PROJEKCJE FILMOWE
17:45
LATO Z ANTONEM
Belgia, 2012, 61’
Reż. Jasna Krajinovic
12-letni Anton mieszka z babcią pod Moskwą. Jak wielu innych chłopców z niezamożnych rosyjskich rodzin w czasie wakacji jedzie na letnią szkołę wojskową. Od kiedy Putin doszedł do władzy, takie obozy stały się bardzo popularne. Poza musztrą grupa chudych wyrostków uczy się obezwładniać przeciwnika, odbierać broń, strzelać. Do wyposażenia treningowego oprócz repliki kałasznikowa należą między innymi noże, hełmy i tarcze, jakich na demonstracjach używa policja. Kadra wychowawców to weterani z Afganistanu i Czeczenii. Kapitan robi chłopcom pogadanki o terroryzmie i islamie, pokazuje propagandowe filmy zmontowane z obrazów detonacji min-pułapek i opowiada o Czeczeńcach. Chłopcy zadają niewinne pytania, dowódca ucina je stanowczo. W wojsku nie ma miejsca na wątpliwości. Anton opowiada reżyserce o swoich przemyśleniach. Czuje, jak podczas obozu rośnie w nim siła.

19:00
ZA KRATAMI NIE NOSIMY BUREK
Szwecja, 2012, 77’
Reż. Nima Sarvestani
Dla kobiet skazanych na życie w jednym z najbardziej restrykcyjnych społeczeństw świata więzienie niekiedy jest jedynym miejscem, w którym mogą czuć się… swobodnie. Nikt nie każe im tu zasłaniać twarzy, z dala od utrzymywanego przez rodziny terroru mogą marzyć, snuć plany na przyszłość i wychowywać dzieci. Większość kobiet przebywających w afgańskim więzieniu Takhar odsiaduje wieloletnie wyroki za ucieczkę z domu lub zdradę. Wiele z nich zostało w dzieciństwie sprzedanych rodzinie męża. Niemal każda ma do opowiedzenia przerażającą historię psychicznej i fizycznej przemocy ze strony męża i rodziny. Oczywiście – system karzący ucieczkę z domu kilkunastoletnim więzieniem jest nieludzki. Ale paradoksalnie, w więzieniu kobiety po raz pierwszy w życiu znajdą się pod opieką państwa. W miarę jak wyroki zbliżają się do końca, rośnie niepewność – mąż może uznać, że dziesięć lat więzienia to zbyt mało, by odpokutować ucieczkę. Jedynym wyjściem, które pozwoli ocalić honor rodziny, będzie wtedy śmierć niewiernej. Żadna z tych kobiet nie trafi drugi raz do więzienia – recydywa do dla nich wyrok śmierci, o czym bez ogródek mówią odwiedzający. Powrót do rzeczywistości po odbytym wyroku zawsze jest trudny, ale wolność zazwyczaj kojarzy się z nadzieją. O jakiej jednak wolności marzą kobiety z więzienia Takhar?

20:30
NIESAMOWITY AZERBEJDŻAN!
Wlk. Brytania, 2012, 60'
Reż. Liz Mermin
Azerbejdżan gospodarzem Eurowizji – promocyjny show i skrywane zbrodnie reżimu
Znakomity reportaż Liz Mermin umiejętnie kontrastuje dwie twarze Azerbejdżanu. Z jednej strony prezydent Ilham Alijew chwali się światu nowoczesnym państwem zbudowanym na ropie, z drapaczami chmur i pięciogwiazdkowymi hotelami, a jego propagandyści nazywają Azerbejdżan orłem niosącym krajom islamu nowoczesność i demokrację. Z drugiej – za symbolicznym murem ciągnącym się wzdłuż drogi z lotniska w Baku ukrywa się biedę. Tłumi się też protesty przeciw władzy i skrzętnie tuszuje naruszenia praw człowieka w tej dziwnej demokracji od 20 lat pod rządami jednej rodziny. Obrazu dopełniają rządy oligarchów i powszechna korupcja. Kiedy w 2011 roku azerski duet wygrał konkurs Eurowizji, prezydent uznał to za okazję do wzmożonej promocji swojego kraju. Zgodnie z zasadami, następna edycja konkursu odbyła się w Azerbejdżanie. Europa przymknęła oczy na fakt, że w tym kraju zabija się niewygodnych dziennikarzy, dyskredytuje działaczy, inscenizując bójki lub podrzucając narkotyki, torturuje i orzeka długoletnie wyroki za krytykę władzy. Zaś pod budowę spektakularnych obiektów widowiskowych, w których świętowano Eurowizję – bezprawnie wywłaszcza się właścicieli gruntów.
Jedna z głównych bohaterek filmu, szykanowana przez władze dziennikarka, która stała się już symbolem niezależności wobec reżimu, Chadija Ismajłowa, będzie gościem tegorocznego festiwalu.

Piątek 26 września
10:00
NIGDY WIĘCEJ - HISTORIA REWOLUCJI
USA, 2013, 14
Reż. Matthew VanDyke
Nigdy więcej – historia rewolucji to krótki, wstrząsający film, nakręcony przez aktywistę Matthew VanDyke’a w rozdartej konfliktem Syrii. Po studiach z zakresu nauk politycznych, bezpieczeństwa i arabistyki VanDyke przyłączył się do walki zbrojnej w Libii, gdy wybuchała tam rewolucja. Kiedy trzy lata temu zaczęła się wojna domowa w Syrii, uznał, że więcej zdziała kamerą niż bronią. Na miejscu spotkał Nour, 24–letnią dziennikarkę i fotografkę, przed wojną nauczycielkę angielskiego i Mowayę, bojownika Wolnej Armii Syrii, torturowanego przez reżim Assada. To im właśnie oddał głos. W efekcie powstał poruszający dokument o młodych ludziach, codziennie ryzykujących życiem w walce z dyktaturą, z którą nigdy już nie będą mogli się pogodzić. VanDyke rozesłał ich świadectwo do wszystkich członków Kongresu USA, zamierza też udostępnić film w Internecie w 20 wersjach językowych.

10:15
ZIEMIA NICZYJA
Dania, Wielka Brytania 2013,
Reż. Michael Graversen
Ziemia niczyja to krótki dokument o nastolatkach w duńskim ośrodku dla dzieci, które do Danii uciekły bez rodziców. Chłopcy z Afganistanu, Etiopii i Iranu czekają na decyzje w sprawie przyznania statusu uchodźcy. Oczekiwanie trwa latami, codzienność nie jest więc łatwa. Nastrój niepewności nie opuszcza ich ani na chwilę. Niektórzy nie wytrzymują nerwowego napięcia, stają się agresywni. Szczególnie, gdy wokół koledzy dostają upragnione papiery. Personel placówki robi co może, żeby im pomóc, jednak sam przeżywa trudne chwile, gdy zbliża się moment deportacji niektórych podopiecznych.

10:45
CEGŁA
Polska, 2013,
Reż. Htoo Tay Zar & Min Thu Aung & Htuu Lou Rae & Yan Naing Kho & Zin No No Zaw
Półtorej godziny drogi od Rangunu leży wioska, której cała ludność żyje z jednego zajęcia – wypalania cegły. To wymagający proces. Uczestniczą w nim mężczyźni, kobiety i dzieci, tworząc spektakularny łańcuch produkcji. Filmowy portret zbiorowego wysiłku całej społeczności także jest dziełem kolektywnym. Pod opieką artystyczną Jana Czarlewskiego w ciągu sześciu dni stworzyli go uczestnicy warsztatów Solidarity Shorts, którzy pierwszy raz w życiu dostali do ręki kamery. Warsztaty dla młodych Birmańczyków zorganizował we wrześniu 2013 roku Instytut Lecha Wałęsy, w ramach festiwalu WATCH DOCS w Rangunie. Tym bardziej cieszy nas, że powstały w efekcie film został premierowo pokazany na najważniejszym światowym festiwalu dokumentu - IDFA.

11:00
RZECZYWISTOŚĆ 2.0
Meksyk, 2012,
Reż. Victor Orozco Ramirez
Wielokrotnie nagradzana, eksperymentalna rotoskopowa animacja o narkotykach i zbrodniach karteli narkotykowych w Meksyku, opowiedziana z punktu widzenia emigracji. Internet dociera wszędzie, a wraz z nim sprawy, o których wolelibyśmy zapomnieć. Reżyser, mimo pobytu na obczyźnie, ogląda w serwisie youtube płynące z ojczyzny obrazy przemocy. Stały się one zupełnie zasadniczym elementem intensywnie zmediatyzowanych narkotykowych wojen – gangi starannie dobierają miejsca kolejnych publicznych „egzekucji”, dbają o ich fachową audiowizualną rejestrację, a następnie o szeroką dystrybucję tych przerażających zapisów. Cieszą się one ogromną popularnością, a ich zbiorowe oglądanie stało się już jakby nowym społecznym rytuałem. Rzeczywistość 2.0 to krótki, ale pełen mocy zapis osobistych refleksji reżysera, w warstwie rysunkowej zilustrowanych symbolicznymi obrazami

11:30
BANAZ-HISTORIA MIŁOSNA
Norwegia, Wlk. Brytania, 2012, 70'
Reż. Deeyah Khan
Banaz – love story to wstrząsający film o honorowym zabójstwie Banaz Mahmod, 19-letniej Brytyjki kurdyjskiego pochodzenia. Popełnione w 2006 roku morderstwo poruszyło świat. Na rodzinnej naradzie ojciec, wuj i trzej kuzyni postanowili zgładzić nastolatkę, gdyż ich zdaniem splamiła honor rodziny niestosownym zachowaniem. Jej zbrodnią był pocałunek z ukochanym na ulicy – ktoś zobaczył parę i doniósł ojcu. Banaz – love story to również dramatyczna historia zaniedbań i niekompetencji policji. Pierwszy raz na posterunek Banaz udała się w wieku 17 lat, gdy wbrew woli rodziny uciekła od męża. Aranżowane małżeństwo okazało się bowiem dla niej prawdziwym piekłem – mąż bił ją, gwałcił i wielokrotnie groził śmiercią. Już wówczas dziewczyna powiedziała policji, że jest śledzona. Zgłoszenie zignorowano. Z kolejną prośbą o pomoc zwróciła się ze szpitala – oskarżyła swoją rodzinę o próbę zabójstwa. Jej relacja jednak nie wydała się policji wiarygodna. Funkcjonariusze przesłuchali ją w domu przy rodzicach, ujawniając jej skargę i narażając na jeszcze większe niebezpieczeństwo. Nikt nie zapobiegł tragedii. Zupełnie inaczej brytyjskie organa ścigania zachowały się po zaginięciu nastolatki. Dzięki determinacji detektyw Caroline Goode nie tylko udało się odnaleźć ciało Banaz, ale też oddać sprawców w ręce sprawiedliwości, choć niektórzy z nich schronienia szukali aż w irackim Kurdystanie.

16:00
CZŁOWIEK, KTÓRY ZRYWA KAJDANY
Wlk. Brytania, 2013, 65’
Reż. Erminia Colucci
Pasung to rozpowszechniona w Indonezji praktyka izolowania, zakuwania w łańcuchy i zamykania w przydomowych klatkach osób chorych psychicznie. Choć żyjąc nadal tak blisko swoich rodzin, chorzy pozostają tu w całkowitym odosobnieniu i zaniedbaniu – fizycznym i psychicznym, często popadając w głęboki stupor. Są krępowani i zamykani w mikroskopijnych przestrzeniach, zupełnie jak dżin w butelce, bo też u źródeł pasung leżą przekonania o mieszkających w nich złośliwych dżinach. Dokumentując tę praktykę, Erminia Colucci – doktor z uniwersytetu w Melbourne – nie cofa się przed rejestrowaniem drastycznych obrazów, ale nie na nich skupia swoją uwagę. W centrum filmu pozostaje tytułowy człowiek, który zrywa łańcuchy. Jego empatia jest zrozumiała – sam cierpiał na zaburzenia psychiczne. Wie też, jak wiele dla chorych mogą zdziałać leki i atmosfera akceptacji. To właśnie uświadamia ich rodzinom. Dociera do najodleglejszych wiosek przez bezdroża nieprzyjaznej dżungli, wspierany przez kolegów z pozarządowej organizacji, którzy – podobnie jak on – sami mają za sobą doświadczenie choroby. Ma sojusznika w indonezyjskim rządzie, który uruchomił specjalny program, by zastąpić pasung leczeniem. Najtrudniej jest przekonać rodziny, że ich chorzy nie są niebezpieczni, przezwyciężyć ich zakorzeniony w tradycji lęk, przekonać je do regularnego podawania leków. Po tylu nieraz latach - do ponownego spojrzenia na chorego jak na bliskiego człowieka.

17:15
WALKA O TYBET
Niemcy, 2012 52'
Reż. Shi Ming & Thomas Weidenbach
Pisarz Wang Lixiong, historyczka Li Jianglin i geograf Wang Weiluo prowadzą badania terenowe, zdobywają i analizują tajne dokumenty oraz plany inwestycji gospodarczych. Na ich podstawie dekonstruują mity, które powtarzane latami przez potężną machinę propagandową, dla wielu zdążyły nabrać charakteru aksjomatów.
Tybet nie jest więc i nigdy nie był „integralną częścią” Chin, ani tym bardziej chińskiej kultury. Jego zajęcie przez komunistyczną Armię Ludowo-Wyzwoleńczą nie miało nic wspólnego z bajką „pokojowego wyzwolenia”, a cierpienia tybetańskiego ludu w jarzmie demonicznego kleru i garstki obszarników wymyślono na poczekaniu, by wytłumaczyć zdezorientowanym mieszkańcom socjalistycznego raju zbrojne powstanie Tybetańczyków i ucieczkę Dalajlamy, który z woli Mao Zedonga teoretycznie przynajmniej piastował najwyższe stanowiska w chińskim państwie. Okupantowi od początku szło o ziemie o ogromnym znaczeniu strategicznym i bogactwa naturalne. Najcenniejszym z nich może okazać się woda – a rabunkowa gospodarka Pekinu doprowadzić już wkrótce do gigantycznej katastrofy ekologicznej i wojny w Azji.

18:15
RODZINA PAŃSTWA KŁADKO
Polska, 2013, 7’
Reż. Carlos Spottorno
Helena Kładko chodzi o kulach, jej córka Monika porusza się na wózku inwalidzkim. Obie cierpią na stwardnienie rozsiane. Wielką podporą jest dla nich maż i ojciec – Pan Antoni. Jednak nawet fach inżyniera i praca na Syberii nie pozwoliły mu zdobyć wystarczających środków na leczenie i rehabilitację żony i córki – pieniędzy wciąż nie starcza. Gdy – zgodnie z oficjalną w Polsce polityką – Monikę po trzech latach wyłączono z programu terapii interferonem, jej stan zdrowia zaczął się szybko pogarszać. Ale Monika nie traci nadziei, ani radości życia. Rodzina Państwa Kładko to nakręcony przez hiszpańskiego fotografa Carlosa Spottorna – zwycięzcę World Press Photo 2002 – krótki, poruszający dokument, który powstał w ramach projektu Under Pressure Europejskiej Platformy Stwardnienia Rozsianego. Z jednej strony wskazuje on na ogromne różnice między państwami Unii w dostępie chorych na SM do opieki medycznej, z drugiej – jest hołdem złożonym ludziom, którzy nie tracą sił wbrew wszelkim przeciwnościom.

18:30
NASZA KLĄTWA
Polska, 2013, 27’
Reż. Tomasz Śliwiński
Leo urodził się z rzadką chorobą, tak zwaną klątwą Ondyny. Mityczna klątwa dotknęła niewiernego kochanka rusałki: mógł on oddychać tylko wtedy, gdy o tym pamiętał. Leo przestaje oddychać, kiedy zapada w sen. Film jest zapisem pierwszych miesięcy życia Leo i osobistym dziennikiem rodziców, próbujących poradzić sobie w nowej sytuacji i oswoić lęk, w rzeczywistości pełnej kabli i dźwięków aparatury oddechowej. To krótki film z miłości. Za kilka dni – 16 grudnia – Leo kończy 3 lata. Historia Leo i jego rodziców zapisywana jest na bieżąco na www.leoblog.pl.

19:00
MATKA 24h
Polska, 2012, 30'
Reż. Marcin Janos Krawczyk
O co proszą Matkę Boską Częstochowską Polacy przyjmujący na 24 godziny do swoich domów peregrynującą po kraju kopię jej cudownego obrazu? Kim są i jak się wówczas zachowują? Nie tylko w domach i mieszkaniach zresztą – obraz dociera niemal wszędzie, nie wyłączając szpitala ani więzienia. Najwyższej klasy filmowa obserwacja Marcina Janosa Krawczyka ze znakomitymi zdjęciami Marcina Sautera przynosi jeden z oryginalniejszych od dawna dokumentalnych obrazów Polski, docierając jednocześnie do znacznie głębszego, uniwersalnego poziomu. W końcu matka to jedno z najważniejszych ludzkich słów. Film Krawczyka to fascynujący, czasem wzruszający, a czasem zabawny obraz ludzkich pragnień, obaw, emocji, wiary i sceptycyzmu, a także polskich rytuałów i wnętrz.
W dłuższej wersji dokumentu, którą prezentujemy na festiwalu, w pełni objawiają się zalety jego starannej konstrukcji, podobnie jak w pełni wybrzmieć tu może mocny, emocjonalny finał. Czekając na decyzję sądu opiekuńczego, osiemnastoletnia Justyna, która właśnie straciła matkę, modli się do Matki Boskiej, by pozwolono jej samej stać się matką – wziąć w opiekę młodsze rodzeństwo. (mn)

19:30
STREFA BEZPIECZEŃSTWA:POLA ŚMIERCI SRI LANKI
Wlk. Brytania, 2013, 93'
Reż. Callum Macrae
Strefa bezpieczeństwa to film dla ludzi o mocnych nerwach. Mało kto w naszym kraju pamięta, że przez niemal trzydzieści ostatnich lat Sri Lanka była areną etnicznego konfliktu między syngaleską armią rządową, a mniejszością tamilską, reprezentowaną zbrojnie przez osławione Tamilskie Tygrysy, twórców namiastki własnej państwowości na kontrolowanych przez siebie terenach. Kilkuletni impas w działaniach wojennych trwał do 2009 roku, kiedy to lankijskim władzom udało się przekonać międzynarodową społeczność, że walkę z Tamilami powinno się uznać za element ogólnoświatowej wojny z terrorem. Dni tamilskiej autonomii były policzone. Przygotowując się do ofensywy, rząd usunął z rejonu walk zagranicznych dziennikarzy (miejscowi zostali zastraszeni, niepokorni zniknęli bez śladu). Pozbywszy się potencjalnych obserwatorów, armia ruszyła do ofensywy. Jedynymi „zachodnimi” świadkami tego, co się później stało, byli dwaj pracownicy ONZ, którzy odmówili wyjazdu, a ich świadectwa są częścią filmu. Strefa bezpieczeństwa skupia się na ostatnich akordach konfliktu. Wykorzystując zarówno zdjęcia kręcone przez Tamilów, jak i filmy nagrywane przez żołnierzy, film dokumentuje szokującą skalę ludobójstwa, jakiego dopuściła się armia: masakry ludności cywilnej, bombardowanie oznakowanych szpitali, systematyczny ostrzał stref deklarowanych oficjalnie jako chronione. Bestialstwo wojska przywodzi na myśl najgorsze europejskie wzory. Zbrodnie wojenne nigdy nie zostały ukarane, a głównodowodzący rządowej armii cieszy się obecnie immunitetem jako… reprezentant Sri Lanki w ONZ. Rzadko kiedy mamy okazję oglądać w kinie tak drastyczne świadectwo ludobójstwa. Co przerażające – doszło do niego przy cichej akceptacji społeczności międzynarodowej.

ORGANIZATOR:
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Społeczny Instytut Filmowy

WSPÓŁORGANIZATOR:
Centrum Kultury i Turystyki

MECENAT:
Miasto Stołeczne Warszawa
Open Society Foundation
MKiDN (3 logotypy)

PARTNERZY:
Ambasada Królestwa Niderlandów
Canal +
WildGrass

PATRONAT MEDIALNY:
mragowo24
Kurier Mrągowski