Tajemnice Jeziora Łodygowo w gminie Kisielice

Największa wyspa znajdująca się na Jeziorze Łodygowo, zwanym także Stawem Łodygowo, ma bardzo ciekawą historię, lecz nie do końca zbadaną. Powszechnie wiadomo, że chrystianizacja i jednocześnie germanizacja tych terenów, rozpoczęta przez Krzyżaków w 1226 roku, następowała powoli i nie bez problemów. Zdobycie większych warowni nie oznaczało eliminacji ludności pruskiej wraz z ich całą kulturą. Na obszarach wiejskich Prusowie żyli jeszcze przez kilka stuleci. Czy tak było też pod Łodygowem? W 2013 roku pracownicy Zakładu Archeologii Podwodnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu pracujący pod kierunkiem dr hab. Andrzeja Pydyna prowadzili badania w pobliżu tej wyspy (nazywanej też Wyspą Kurhanów), w wyniku których opisano dwie drewniane przeprawy mostowe z czasów średniowiecza. Na samej wyspie można się doszukać i dzisiaj zarysów wałów obronnych wraz z miejscem, gdzie była brama wjazdowa do niewielkiego grodziska. Informacje o wystających palach przy niskich stanach wód są znane od wielu lat - wspominają o nich nawet XIX-wieczne źródła niemieckie, jednak do naszych czasów nie przeprowadzono dokładnych badań drewnianych pozostałości.
Kilkutygodniowe prace podwodne prowadzone przez naukowców z Torunia pozwoliły odkryć na dnie akwenu wzdłuż przepraw wiele fragmentów naczyń ceramicznych oraz kości zwierząt. Nie odnaleziono natomiast żadnych pozostałości metalowych, które być może zostały wydobyte wcześniej przez nielegalnych poszukiwaczy skarbów. Przeprowadzono w tym czasie również badania dendrochronologiczne pozostałości średniowiecznych pali, które polegają na ocenie wieku drewna na podstawie grubości rocznych przyrostów drzew (tzw. słojów). Zespół dendrochronologów pod kierunkiem prof. dr hab. Tomasza Ważnego, także z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika sugeruje, że jedna z przepraw mostowych była wybudowana lub naprawiana w 1333 roku (Kisielice zostały miastem w 1331 roku). Obie przeprawy mostowe mogły jednak funkcjonować już we wcześniejszych wiekach. Co ciekawe, zbiegały się one u wrót średniowiecznego grodziska, znajdującego się na Wyspie Kurhanów. Oba mosty mierzyły aż 200 m długości i prowadziły z obu brzegów jeziora. Co mogło się znajdować na wyspie, skoro pomimo swoich niewielkich rozmiarów połączona była ona z lądem dwoma przeprawami? Naukowcy spekulują, że mógł się tam znajdować ważny ośrodek kultu lub władzy (być może pruskiej), ale potwierdzić te przypuszczenia mogłoby dokładne zbadanie przez archeologów samej wyspy.

Sławomir Ciszewski