Uczniowie z Nakomiad poznali historię sowieckiej agresji

Agresja sowiecka na Polskę poprzedzona była podpisaniem 23 sierpnia 1939 r. przez ZSRS i  hitlerowskie Niemcy, tak zwanego paktu o nieagresji, który sankcjonował sprawę podziału Europy Wschodniej między dwoma totalitarnymi państwami. Oprócz południowo-wschodnich i północno-wschodnich województw II RP, wcielonych do ZSRS jako części radzieckich republik związkowych, Związek Sowiecki zagarnął część Finlandii, a Litwę, Łotwę i Estonię Sowieci anektowali w czerwcu 1940 r. Na przełomie czerwca i lipca 1940 r. nastąpiła  okupacja Besarabii i północnej Bukowiny. 

Sowiecka napaść na Polskę była starannie przygotowaną operacją wywiadowczą i wojskową. Wkraczający Sowieci mieli przygotowane szczegółowe listy aresztowań osób, które uznano za element niebezpieczny dla ustroju komunistycznego.

Wschodniej granicy Polski strzegł Korpus Ochrony Pogranicza (KOP), liczący około 16 tys. dobrze wyszkolonych żołnierzy o wysokim morale, stacjonujących w kilkuosobowych strażnicach. Żołnierze KOP zdołali nawiązać skuteczną walkę z przeważającymi siłami wroga i nawet zwyciężać, jak to miało miejsce pod Szackiem, Wytycznem, Jabłonną i Milanowem. 

Już w pierwszych dniach po wkroczeniu na terytorium II Rzeczypospolitej jednostek Armii Czerwonej i towarzyszących im funkcjonariuszy NKWD, rozstrzelano i zamordowano kilka tysięcy żołnierzy WP, KOP, funkcjonariuszy policji i administracji. Na północy kraju Sowieci zajęli błyskawicznie Wilno; na południu Armia Czerwona dotarła do granicy polsko-rumuńskiej, zamykając ją szczelnie wzdłuż Dniestru.

Symbolicznym przypieczętowaniem triumfu obydwu agresorów było zorganizowanie 22 września wspólnej parady wojsk Hitlera i Stalina w Brześciu nad Bugiem. Natomiast 28 września III Rzesza i ZSRS podpisały układ o przyjaźni i granicach, który był faktycznie czwartym rozbiorem Polski.

Podczas okupacji sowieckiej aresztowano tysiące Polaków - oficerów, policjantów, ziemian i prawników. Obywateli polskich zmuszono do przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. A masowe wywózki na Syberię objęły około miliona 350 tys. Polaków. W latach 1939–1941 przeprowadzono w sumie cztery masowe deportacje ludności cywilnej w głąb ZSRS z terenów anektowanych przez Związek Sowiecki.

Mimo iż większość represjonowanych stanowili Polacy, do katowni NKWD i sowieckich łagrów trafili również Ukraińcy, Białorusini, Żydzi, Litwini oraz przedstawiciele innych narodowości. Tak jak w czasach Wielkiego Terroru byli najczęściej oskarżani o rzekome szpiegostwo, „niesłuszne” pochodzenie czy brak lojalności wobec państwa sowieckiego.

W ramach obchodów osiemdziesiątej trzeciej rocznicy napaści sowieckiej na Polskę, uczniowie Szkoły Podstawowej w Nakomiadach zapoznali się z materiałami źródłowymi i ikonograficznymi przygotowanymi przez Instytut Pamięci Narodowej. Przedsięwzięcie przygotowali i zrealizowali nauczyciele historii.

W obliczu barbarzyńskiej napaści Rosji na Ukrainę - łamania prawa międzynarodowego, zabijania cywilów, stosowania tortur i niszczenia infrastruktury - było to ważne wydarzenie potwierdzające niestety, że historia lubi się powtarzać. A w przypadku państwa terrorystycznego ze stolicą w Moskwie, historia powtarza się cyklicznie.

Andrzej Sydor