Pierwszy egzamin dojrzałości w iławskim liceum odbył się w 1951 roku

Historia naszego liceum dla każdego ma inny wymiar. To w jej murach rodziły się nowe życiowe pasje, zawiązywały pierwsze przyjaźnie, pojawiały wzruszenia, sukcesy i porażki.

Trudne lata 40.
Początki Liceum Ogólnokształcącego sięgają okresu powojennego, pełnego chaosu, kiedy to funkcjonująca oświata nie posiadała ujednoliconych zasad, jak również nie obowiązywała ustawa o edukacji, która by je określała. Dlatego początkowo podstawą organizacji ówczesnego szkolnictwa była ustawa z 1932 roku. Szkoła średnia składała się wówczas z czterech klas gimnazjum i dwóch liceum.
W 1946 roku dwaj pedagodzy – bracia Antoni i Wiktor Wiśniewscy – przystąpili do organizowania pierwszego polskiego gimnazjum w dziejach zniszczonej wojną Iławy. Początkowo pomieszczenie na szkołę wygospodarowano w jednym ze skrzydeł obecnego Gimnazjum Publicznego nr 1. Wówczas zorganizowano trzy klasy: wstępną, pierwszą oraz drugą. Skupiły one 83 uczniów. Zatem w pierwszym etapie działało w Iławie tylko gimnazjum, bo do dwuletniego liceum brakowało odpowiedniej liczby kandydatów.
Warunki, w jakich rozpoczynano pracę i naukę, były bardzo trudne. Organizatorzy sami musieli przygotować lokal do przyjęcia uczniów. Natomiast do pracy pedagogicznej przystąpiła zaledwie sześcioosobowa grupa nauczycieli, z której połowa nie posiadała wymaganych do nauczania w szkole średniej kwalifikacji. Były to ewidentne skutki wojny. Jednak mimo niesprzyjających warunków nauka w szkole odbywała się systematycznie.
Rok 1948 był rokiem przełomowym. Z dniem 1 września zaczęto realizację reformy oświaty. Polegała ona na przeorganizowaniu dotychczasowych gimnazjów i liceów w Jedenastoletnią Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego, obejmującą 7- letnią szkołę podstawową i 4-letnie liceum. Warto dodać, że liczba oddziałów wówczas wzrosła. W tym samym roku szkoła, potocznie nazywana „jedenastką”, została przeniesiona do własnego budynku przy ulicy Daszyńskiego (dzisiaj ul. Gen. Wł. Andersa), gdzie obecnie mieści się Szkoła Podstawowa nr 2.
O tym jak trudne były to czasy świadczą słowa jednego z absolwentów, który wspominał: …”Tułaczka” przez ogólniak trwała cztery lata i odbywała się w zwykłych butach, tzn. nie noszono kapci. Licealista również nie posiadał „uwielbianego” w późniejszych latach mundurka ani nawet tarczy szkolnej. Wszystkie deficyty w wyposażeniu ucznia były spowodowane wojną i spustoszeniem nią wywołanym … (Stanisław Siłka, Absolwent z 1953r.)

Pierwszy egzamin dojrzałości
Ważnym wydarzeniem w dziejach szkoły był pierwszy egzamin dojrzałości w Iławie, który odbył się w 1951 r. Przystąpiło do niego 25 abiturientów. Warto podkreślić, że większość absolwentów tego rocznika, zgodnie z wcześniejszym zobowiązaniem, podjęła pracę w szkolnictwie podstawowym.
O tym, jakich przedmiotów uczyła się ówczesna młodzież, świadczą wspomnienia.
… W liceum (…) wykładano takie przedmioty, o których zielonego pojęcia nie mieli nawet moi rodzice. Pierwszy z nich: nauka o Polsce i Świecie Współczesnym, był przedmiotem maturalnym. Obowiązkowe wtedy języki obce to łacina i rosyjski. Każdy pełnoprawny licealista mógł również przychodzić na zajęcia dodatkowe, czyli koła zainteresowań. Były to koła: plastyczne (…) oraz astronomiczne… (Stanisław Siłka, Absolwent 1953 r.)

Szkoła przy ulicy Sienkiewicza
W lutym 1957 roku liceum otrzymało duży gmach przy ulicy Sienkiewicza. Obiekt ten został odbudowany na fundamentach spalonego w czasie wojny budynku dawnej niemieckiej szkoły średniej. Wówczas możliwe stało się zorganizowanie pracowni usprawniających proces nauczania. W przestronnej, dość dobrze wyposażonej sali gimnastycznej odbywały się nie tylko lekcje w-f, ale również egzaminy dojrzałości.

Lata sześćdziesiąte – rozwój
Ustrój szkolny w latach 60. był kształtowany przez ustawę „O rozwoju systemu oświaty i wychowania” uchwaloną w 1961r. Wprowadzała ona obowiązek szkolny w jednolitej szkole podstawowej ośmioklasowej, po której ukończeniu była możliwość wyboru zasadniczej szkoły zawodowej, szkoły przysposobienia rolniczego, czteroletniego liceum ogólnokształcącego lub zawodowego oraz pięcioletniego technikum. Szkoły średnie kończyły się maturą, co warunkowało podjęcie dalszej edukacji na studiach wyższych.
Jaki wpływ miała reforma z 1961 roku na nasze liceum? Otóż znaczny, bowiem nastąpiła stopniowa likwidacja klas podstawowych i rozbudowa równoległych oddziałów licealnych. Wówczas liczba klas wzrosła z 8 do 18, natomiast ilość uczniów z 296 do 706. Ponadto
w tym okresie udało się dobrze wyposażyć gabinety: biologiczny, fizyczny, chemiczny oraz pracownie techniczne dla dziewcząt i chłopców.
We wrześniu 1962 r. szkoła otrzymała nowy, dwupiętrowy internat, który do tej pory mieścił się w wydzielonych pomieszczeniach na terenie szkoły. Ten mały „biały domek”, jak nazywała go społeczność internacka, wybudowany został w pobliżu liceum, w przepięknej okolicy. Dzięki temu przedsięwzięciu młodzież z pobliskich miast i wsi mogła kształcić się
w murach iławskiego ogólniaka.
Równie ważnym wydarzeniem w historii liceum był 23 października 1966 roku.
W uznaniu osiągnięć szkoły, z okazji dwudziestolecia jej istnienia, nastąpiła uroczystość nadania liceum imienia Stefana Żeromskiego oraz wręczenie sztandaru.
Przeglądając w archiwum szkolnym dzienniki lekcyjne z lat 60., zauważa się nauczane wówczas przedmioty, jak: wychowanie obywatelskie, higiena i astronomia oraz, podobnie jak w początkach istnienia szkoły, obowiązkowe język rosyjski i łaciński. Warto wspomnieć o sześciodniowym tygodniu nauki, który był charakterystyczny dla opisanego okresu. Na wolne soboty natomiast trzeba było poczekać do końca lat 70.

Ocalić od zapomnienia
Niech ten krótki rys historyczny naszej szkoły stanie się zachętą dla Was, Drodzy Absolwenci, aby spisywać swoje wspomnienia. Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak wielką wartość one posiadają. Może za 50 lat staną się bezcenne? Może pomogą ocalić coś od zapomnienia?

UWAGA ABSOLWENCI!
W związku z licznymi prośbami absolwentów Liceum Ogólnokształcącego im. S. Żeromskiego o wydłużenie okresu rejestracji uczestników Zjazdu Jubileuszowego, Komitet Organizacyjny przesuwa termin przyjmowania zgłoszeń do dnia 26 sierpnia 2016 r.
Komitet Organizacyjny Obchodów 70-lecia LO