Cmentarz czy burta? Rodzina chce zasiedzieć działkę gminną
2019-09-02 09:55:11(ost. akt: 2019-09-02 10:04:28)
Krzyże na opisanej działce w Brzoziu Lubawskim są zaniedbane
Część niewielkiej działki w gminie Kurzętnik chce zasiedzieć rodzina lokalnych rolników. Inni mieszkańcy mówią, że to dawny cmentarz. Samorząd nie zgadza się na przejęcie.
Poza mieszkańcami i rolnikami niewiele osób jeździ drogą wiodącą z Brzozia Lubawskiego w kierunku Drwęcy i jeziora Nielbark. Niedaleko za końcem zwartej zabudowy wsi, na stoku pagórka znajduje się kępa starych drzew. Nie ma tam żadnej drogi i trzeba przejść przez pole. Pomiędzy drzewami są trzy zaniedbane, żeliwne krzyże.
Pochodzący z Brzozia Lub. dr Arkadiusz Kłosowski, nauczyciel historii i języka angielskiego z Brodnicy napisał tekst stawiający tezę, że to miejsce jest dawnym cmentarzem parafialnym, na którym dodatkowo w późniejszych latach chowano ofiary epidemii cholery. Kłosowski powołuje się na archiwalne księgi zgonów, dane dotyczące fal zarazy, a także zdjęcie kościoła w Brzoziu z początku XX wieku, gdzie nie widać mogił. Obecnie to przy kościele znajduje się teren cmentarza parafialnego.
— Na podstawie niepełnych danych w XIX wieku zmarło 1.674 osoby (we Wsiach Brzozie Lub., Bratuszewo, Nielbark), a w latach 1900-1917 570 osób, co stanowi 2.244 zgony. Musiano gdzieś dokonywać pochówków. [...] Na cmentarzu przy kościele zbiera się woda w czasie kopania grobów, zwłaszcza w okresie wysokich opadów deszczu, co jest powodowane wysokim stanem wód podskórnych. Cmentarz przy kościele znajduje się na terenie podmokłym. Dlatego stary cmentarz był zlokalizowany poza wsią, aby nie dopuścić do zatrucia wody pitnej — pisze Kłosowski.
Jak dodaje, według przekazów ustnych było tam bardzo wiele grobów dziecięcych, a krzyże stoją na miejscu mogił dorosłych.
Kłosowski pisze, że cmentarzem nie była sama górka, ale cała kwadratowa działka wielkości około 35 arów.
Kłosowski pisze, że cmentarzem nie była sama górka, ale cała kwadratowa działka wielkości około 35 arów.
Jej losy są bardzo skomplikowane. Działka była częścią ziemi należącej do parafii, którą po drugiej wojnie światowej przejął Skarb Państwa. Po transformacji ustrojowej kościół odzyskał wartościowe grunty, m.in. około 80 hektarów ciągnącej się wzdłuż drogi krajowej nr 15 ziemi uprawnej. Nie przejął jednak opisywanej działki. Po długotrwałej procedurze sądowej w lutym tego roku Urząd Wojewódzki w Olsztynie orzekł o przekazaniu terenu gminie Kurzętnik.
W grudniu 2018 roku mieszkająca niedaleko rodzina Wronkowskich postanowiła zasiedzieć tą działkę, a dokładnie 17 arów, które od lat uprawia.
— Poprzednio ten teren uprawiał Leon Jakubowski, który był organistą. W 1993 r. nabyliśmy teren wokół wzmiankowanej działki. Teraz założyliśmy sprawę o zasiedzenie uprawianej od lat ziemi. Nie chcemy pagórka z drzewami – niech to będzie miejsce pamięci, choć wątpliwe jest, że był tam cmentarz. Żadna mapa nie wskazuje, że chowano tam zmarłych. Na mapie z 1874 r. jest to działka bez przeznaczenia, w 1911 r. to teren zalesiony, a w 1941 r. “kopalnia gliny”. Obecne mapy wskazują, że jest to działka rolna klasy IV. Żadne dokumenty nie potwierdzają pochówków, a przecież to powinno pojawić się gdziekolwiek w źródłach. Ksiądz nie ma żadnych dokumentów, a w księdze wieczystej teren jest opisany jako rekreacyjno – wypoczynkowy. Artykuł pana Kłosowskiego opiera się na błędnie postawionych tezach badawczych, który zakłada na podstawie fotografii, iż na cmentarzu przykościelnym nie dokonywano pochówków. — wykazuje Krzysztof Wronkowski.
Jak dodaje, krzyże miał w latach sześćdziesiątych przenieść z cmentarza przykościelnego ks. Edmund Nastrożny, ówczesny proboszcz z Brzozia Lub.
— W tamtych latach to na tej górce ludzie krowy paśli. Nikt tam grobów nie widział. To tylko przekaz ustny, na który nie ma dowodów — dodaje Wronkowski.
— W tamtych latach to na tej górce ludzie krowy paśli. Nikt tam grobów nie widział. To tylko przekaz ustny, na który nie ma dowodów — dodaje Wronkowski.
Aby zasiedzieć działkę trzeba korzystać z niej w dobrej wierze 20 lat, a w złej wierze 30 lat. Z próbą zasiedzenia części działki gminnej nie zgadza się część mieszkańców wsi. Społeczność powołała komitet, który zebrał 312 podpisów przeciwko oddaniu działki gminnej.
— Ludzie byli tak chowani do 1917 roku. Pamiętam historię, że w ciągu tygodnia zmarły trzy siostry Roznerowskie i były tam pogrzebane w 1914 roku. Ich brat po tej zarazie nigdy nie chorował — mówi jeden z mieszkańców Brzozia Lub. (dane do wiadomości red.).
— To się nie godzi zajmować cmentarz. Zresztą to mały teren i przy obecnych areałach po co o to walczyć i się kłócić — dodaje drugi członek grupy inicjatywnej komitetu.
O stanowisko zapytaliśmy również władze gminy Kurzętnik.
— Rolnik, który w tym momencie uprawia teren cmentarza i naszą działkę ma opuścić grunt, który bezprawnie użytkuje. Przesłaliśmy w tej sprawie pismo. Chcemy wspólnie ogrodzić teren i zadbać, by był miejscem dla wszystkich mieszkańców — mówi Wojciech Dereszewski, wójt gminy Kurzętnik.
— Rolnik, który w tym momencie uprawia teren cmentarza i naszą działkę ma opuścić grunt, który bezprawnie użytkuje. Przesłaliśmy w tej sprawie pismo. Chcemy wspólnie ogrodzić teren i zadbać, by był miejscem dla wszystkich mieszkańców — mówi Wojciech Dereszewski, wójt gminy Kurzętnik.
Sprawa jest w sądzie, który wniósł do diecezji toruńskiej o udostępnienie dokumentów. Najważniejsza jest kwestia ustalenia czy teren jest cmentarzem. W takim wypadku zasiedzenie nie jest możliwe: nie pozwala na to ustawa o cmentarzach i pochówkach. Pojawiają się propozycje, że teren mógłby zostać przeznaczony na gminny cmentarz komunalny. Jaki będzie werdykt sądu? Będziemy informować.
Marcin Zalewski
Artykuł ukazał się w wydaniu "Gazety Nowomiejskiej" z dnia 30 sierpnia 2019 r.
Artykuł ukazał się w wydaniu "Gazety Nowomiejskiej" z dnia 30 sierpnia 2019 r.
Czytaj e-wydanie 
">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor HrywnaCzytaj e-wydanie
Pochwal się tym, co robisz. Pochwal innych. Napisz, co Cię denerwuje. Po prostu stwórz swoją stronę na naszym serwisie. To bardzo proste.
Swoją stronę założysz TUTAJ ".
Szczegółowe informacje o tym czym jest profil i jak go stworzyć: Podziel się informacją:
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor HrywnaCzytaj e-wydanie
Komentarze (3) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
xyz #2786096 | 77.87.*.* 4 wrz 2019 19:03
jaka burta to jest stary cmentarz panie redaktor
Ocena komentarza: poniżej poziomu (-1) odpowiedz na ten komentarz
obserwator #2785501 | 5.173.*.* 3 wrz 2019 09:02
w B.L. przy kościele cmentarz jest bardzo zadbany tylko starych grobów prawie nie ma znikają jeden po drugim to co się dziwić że na tym starym już prawie śladów brak i z roku na rok bardziej podorany....
odpowiedz na ten komentarz
rere #2785158 | 212.160.*.* 2 wrz 2019 10:20
Co by nie mówić o poziomie "Nowomiejskiej" to takich artykułów nigdzie indziej sie nie przeczyta.
Ocena komentarza: warty uwagi (2) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)