Minister: nie dla gwary warmińskiej

2018-12-22 20:07:38(ost. akt: 2018-12-22 20:14:00)
Edward Cyfus

Edward Cyfus

Autor zdjęcia: archiwum GO

Niewiele czasu zostało, aby udokumentować i zachować dla potomnych skarby, jakie niesie za sobą gwara warmińska. Niestety, projekt na badania naukowe w tej dziedzinie nie zyskał aprobaty resoru nauki. Ale to nie koniec walki.
Warmińscy naukowcy i regionaliści starali się o dotację na badania nad językiem swoich ojców z Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Niestety, przygotowany przez nich grant pod nazwą „Gwara warmińska — dziedzictwo historyczne, kulturowe i językowe polskich Warmiaków” nie zyskał aprobaty Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. A tym samym nie otrzymał dofinansowania.

— To dla nas duże zaskoczenie, że nie istnieje zrozumienie dla ulotności źródeł, na których mieliśmy pracować. Czyli Warmiaków, dziś już starszych wiekiem, którzy codziennie odchodzą, zabierając ze sobą swoje wspomnienia, dokumenty, a przede wszystkim język — mówią Izabela Lewandowska, od lat zajmująca się walką o zachowanie gwary warmińskiej, a także warmiński regionalista Edward Cyfus. — Czasu jest coraz mniej, bo i rodowitych Warmiaków ubywa w zastraszającym tempie. Trzeba do nich jak najszybciej dotrzeć, przekonać, aby chcieli się przed nami otworzyć i opowiedzieć, co sami przeżyli w okresie międzywojennym, w czasie wojny i po niej.

Jak podkreślają autorzy projektu, Warmiak z natury jest bardzo nieufny i nie z każdym będzie chciał otwarcie rozmawiać. Dlatego zaprosili do projektu badawczego jednego z nich — Edwarda Cyfusa, znanego Warmiaka, który potrafi przekonywać rodaków do szczerej rozmowy.

Jak wyjaśniają pomysłodawcy, celem pięcioletniej pracy miało być przede wszystkim zidentyfikowanie grupy etnicznej mówiącej gwarą warmińską i przyznającej się do warmińskości. Zwłaszcza że do tej pory nie prowadzono takich badań.

Efektem prac miały być z kolei nie tylko książki naukowe, ale także między innymi baza internetowa z nagraniami gwarowymi i wydanie interaktywnego słownika. — Trudno zrozumieć decyzję ministerstwa. Tym bardziej że finansowanie otrzymały projekty, które bazują na źródłach przechowywanych w archiwach przez setki lat, nie ulegają więc przedawnieniom i będą zawsze dostępne — nie kryje rozgoryczenia Izabela Lewandowska.

Jak bowiem zaznacza, na liście 37. finansowanych projektów znalazły się także dwa dotyczące dziedzictwa językowego: „Regionalne słowniki tematyczne języka mieszkańców Wielkopolski” oraz „Regionalne dziedzictwo językowe Lubelszczyzny o charakterze etnicznym”. — Nie umniejszając znaczenia wyżej wymienionych, należy stanowczo podkreślić, że tylko gwara warmińska została w 2016 roku wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, jako pierwsza i do tej pory jedyna gwara z naszego kraju — podkreślają naukowcy.

Sprawą zainteresował się poseł Mirosław Pampuch. Na ręce ministra nauki i szkolnictwa wyższego złożył interpelację. — Historia Warmii od lat jest spleciona z losem Rzeczypospolitej — zaznaczył poseł. — Tutejsza ludność, nawet gdy wbrew swej woli pozostawała poza granicami państwa polskiego, przez wieki współtworzyła kulturę naszego narodu. Dlatego gwara warmińska jest nieodzowną częścią polskiego dziedzictwa kulturowego.

Mirosław Pampuch zwrócił też uwagę, że obecnie Warmiacy, posługujący się lokalną gwarą, to w zdecydowanej większości osoby starsze. — Niestety, z przyczyn naturalnych z czasem będzie ich coraz mniej, a razem z nimi odejdą bezcenne wspomnienia i opowieści, a niejednokrotnie przepadną również wartościowe dokumenty — przypomniał. — Dlatego, aby zachować ich wiedzę, nie można odkładać działań badawczych.

Poseł Nowoczesnej przypomniał też, że recenzenci zgodnie podkreślili wartość naukową projektu oraz jego istotność, lecz bez uzasadnienia obniżyli liczbę przyznanych punktów. Ponadto obniżono liczbę punktów przyznanych za dorobek naukowy kierownika projektu, czyli dr hab. prof. UWM Izabeli Lewandowskiej. — Za powód podano zbyt małą liczbę publikacji wydawanych w międzynarodowych i prestiżowych polskich wydawnictwach, lecz zignorowano liczne książki i artykuły odnoszące się wprost do dziedzictwa kulturowego Warmiaków, czyli meritum projektu — stwierdził w interpelacji poseł.

Razem z interpelacją zadał też kilka pytań do ministra: 1. Jakie były przyczyny przyznania projektowi „Gwara warmińska — dziedzictwo historyczne, kulturowe i językowe polskich Warmiaków” mniejszej liczby punktów, a w konsekwencji tego odrzucenia go? 2. Jakie prace badawcze dotyczące gwary i kultury warmińskiej wspierało lub wspiera Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego?

Do czasu zamknięcia tego wydania odpowiedź resortu nie została opublikowana. Do tematu wrócimy.

cpr

Komentarze (38) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. cedr #2648616 | 178.235.*.* 22 gru 2018 20:26

    dobra zmiana zniszczy i wypleni resztki Warmiaków

    Ocena komentarza: warty uwagi (12) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)

    1. j. #2648620 | 83.6.*.* 22 gru 2018 20:44

      Robią to samo co komuniści! Oficjalnie popierali a nieoficjalnie zmuszali Warmiaków do emigracji do Niemiec. Jeszcze można spotkać tych którzy rozumieją gwarę warmińską ale za parę lat? Tutejszych ubywa....

      Ocena komentarza: warty uwagi (15) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (2)

      1. rozsądny #2648622 | 37.47.*.* 22 gru 2018 20:48

        Komentarz nisko oceniony. Kliknij aby przeczytać. Nie dostali dofinansowania...a bez żebrania nie da rady? Wszystko trzeba robić "z dofinansowaniem"? Może w końcu Ministerstwa zmądrzały i nie będą dofinansowywać każdego, nawet najdurniejszego pomysłu, a kasę przeznaczą na mądrzejsze cele. A pomysłodawcy różnych "projektów" niech bawią się za swoje, a nie za moje i innych podatników pieniądze...

      2. asd #2648627 | 176.221.*.* 22 gru 2018 21:06

        A czemu nic nie robimy by zachować mowę pruską

        Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz

      3. Nie wrócicie do tematu #2648628 | 81.108.*.* 22 gru 2018 21:15

        bo do projektu prędzej dorzuci się kanclerz rzeszy niż pisiory, sorry, taki mamy klimat

        Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz

      Pokaż wszystkie komentarze (38)