Urodziny doktora Jana Chłosty - znawcy historii Warmii

Dr Jan Chłosta to chodząca encyklopedia Warmii. O każdej porze dnia i nocy potrafi odpowiedzieć na najbardziej szczegółowe pytanie. Jest badaczem, ale i popularyzatorem historii, autorem kilkudziesięciu książek i tysięcy artykułów.

— Jest alfą i omegą — żartobliwie określił go historyk Tadeusz Baryła z Ośrodka Badań Naukowych w Olsztynie. — Człowiek, który się tutaj urodził, jest skazany na historię własnej rodziny i regionu. A Jan urodził się tu i jest nosicielem prawdy o historii, orędownikiem mieszkańców tej ziemi. Warmiacy zawsze mogli na nim polegać, zwłaszcza w czasach, gdy dobijanie się o ich prawa nie było łatwe i nie przynosiło poklasku władzy. Jest też człowiekiem wielkiego serca, pracował w różnych środowiskach i zawsze był akceptowany i lubiany za życzliwość.
Tadeusz Baryła podkreślił, że Jan zawsze uważał, że ci, którzy po wojnie zostali na Warmii, są obdarzeni zobowiązaniem rodzinnym, by przekazywać historię: — I on to czyni.

Jan Chłosta urodził się 27 grudnia 1938 roku w Olsztynie. W mroźną noc styczniową 1945 roku uciekał z rodziną przed wojskami Armii Czerwonej. Te dramatyczne wydarzenia przypomniał prof. Stanisław Achremczyk, prezes Towarzystwa Naukowego im. Wojciecha Kętrzyńskiego, które zorganizowało uroczystość.

— Jednak wrócili z tej drogi — już bez dziadka, co na zawsze zapadło w pamięć dziecku — mówił. — W tym dramacie Jasiu miał szczęście, że przeżył.

Profesor ciągnął opowieść, jakby to był scenariusz filmu z nieoczekiwanymi zwrotami akcji. Rodziny warmińskie najchętniej widziały potomków w zawodach rzemieślniczych i w roli księży. Tymczasem Jan Chłosta miał inne plany, był ambitny, konsekwentny — mimo przeciwności — studiował, napisał doktorat o roli „Gazety Olsztyńskiej” w utrwalaniu polskości Warmii, Mazur i Powiśla w okresie międzywojennym. Dwa lata później wydał książkę pt. „Wydawnictwa Gazety Olsztyńskiej”. Zajmował różne stanowiska, pełnił różne role i funkcje. Jednak zawsze mieszkał na Warmii, jeździł po wsiach, zbierał relacje świadków przedwojennego życia, widział dramaty tych rodzin. Poznał Marię Zientarę-Malewską, Alojzego Śliwę. Pisał o dr. Władysławie Gębiku, Sewerynie Pieniężnym, Jaroszyku, Baczewskim, o wielu innych działaczach. Pracował m.in. jako dziennikarz w „Słowie Powszechnym”. Był związany od początku z Ośrodkiem Badań Naukowych.

— Śmiało można mówić do niego „profesor”, bo o jego pozycji świadczy dorobek życiowy, jego misja społeczna — podkreślił prof. Achremczyk.

Jubilatowi podczas uroczystości towarzyszyła córka, wykładowczyni UWM, zastępczyni dyrektora Instytutu Polonistyki i Logopedii.

— Mój tato jest bardzo pracowity, mogę powiedzieć, że do bólu — powiedziała dr hab. Joanna Chłosta-Zielonka, prof. UWM.— Z tą pracowitością stykałam się od dziecka. Tata wiecznie był w terenie, zawsze był zajęty. Już w szkole podstawowej czytałam jego pracę doktorską. Był człowiekiem instytucją i tak jest do dziś. W latach 70. tematy pochodzenia, wojny nie były poruszane nawet w gronie rodzinnym. Teraz jest inaczej. Jego przeszłość stała się publiczną sprawą. Czuję się Warmianką — szczycę się tym, że urodziłam się na Warmii, w Olsztynie, że mój ojciec jest Warmiakiem.

Dr Jan Chłosta usłyszał wczoraj wiele ciepłych słów i przyjął wiele życzeń. Dziennikarze „Gazety Olsztyńskiej” dziękowali mu za to, że zawsze ma dla nich czas i tak chętnie dzieli się swoją wiedzą.

Wzruszony jubilat powiedział: — Zawsze chciałem robić to, co teraz robię i nadal chciałbym pracować, być obecny w rocznicowych działaniach na Warmii, jeśli siły mi pozwolą. W swoje urodziny na świętego Jana w grudniu dostałem takie przesłanie: „Stwórca dał ci długie życie, pewnie zależy mu, żebyś zrobił coś dobrego". Dziś państwo mnie pokrzepili, że to, co robię, jest potrzebne.
Beata Brokowska