Minister: nie dla gwary warmińskiej
2018-12-22 20:07:38(ost. akt: 2018-12-22 20:14:00)
Edward Cyfus
Niewiele czasu zostało, aby udokumentować i zachować dla potomnych skarby, jakie niesie za sobą gwara warmińska. Niestety, projekt na badania naukowe w tej dziedzinie nie zyskał aprobaty resoru nauki. Ale to nie koniec walki.
Warmińscy naukowcy i regionaliści starali się o dotację na badania nad językiem swoich ojców z Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Niestety, przygotowany przez nich grant pod nazwą „Gwara warmińska — dziedzictwo historyczne, kulturowe i językowe polskich Warmiaków” nie zyskał aprobaty Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. A tym samym nie otrzymał dofinansowania.
— To dla nas duże zaskoczenie, że nie istnieje zrozumienie dla ulotności źródeł, na których mieliśmy pracować. Czyli Warmiaków, dziś już starszych wiekiem, którzy codziennie odchodzą, zabierając ze sobą swoje wspomnienia, dokumenty, a przede wszystkim język — mówią Izabela Lewandowska, od lat zajmująca się walką o zachowanie gwary warmińskiej, a także warmiński regionalista Edward Cyfus. — Czasu jest coraz mniej, bo i rodowitych Warmiaków ubywa w zastraszającym tempie. Trzeba do nich jak najszybciej dotrzeć, przekonać, aby chcieli się przed nami otworzyć i opowiedzieć, co sami przeżyli w okresie międzywojennym, w czasie wojny i po niej.
Jak podkreślają autorzy projektu, Warmiak z natury jest bardzo nieufny i nie z każdym będzie chciał otwarcie rozmawiać. Dlatego zaprosili do projektu badawczego jednego z nich — Edwarda Cyfusa, znanego Warmiaka, który potrafi przekonywać rodaków do szczerej rozmowy.
Jak wyjaśniają pomysłodawcy, celem pięcioletniej pracy miało być przede wszystkim zidentyfikowanie grupy etnicznej mówiącej gwarą warmińską i przyznającej się do warmińskości. Zwłaszcza że do tej pory nie prowadzono takich badań.
Efektem prac miały być z kolei nie tylko książki naukowe, ale także między innymi baza internetowa z nagraniami gwarowymi i wydanie interaktywnego słownika. — Trudno zrozumieć decyzję ministerstwa. Tym bardziej że finansowanie otrzymały projekty, które bazują na źródłach przechowywanych w archiwach przez setki lat, nie ulegają więc przedawnieniom i będą zawsze dostępne — nie kryje rozgoryczenia Izabela Lewandowska.
Jak bowiem zaznacza, na liście 37. finansowanych projektów znalazły się także dwa dotyczące dziedzictwa językowego: „Regionalne słowniki tematyczne języka mieszkańców Wielkopolski” oraz „Regionalne dziedzictwo językowe Lubelszczyzny o charakterze etnicznym”. — Nie umniejszając znaczenia wyżej wymienionych, należy stanowczo podkreślić, że tylko gwara warmińska została w 2016 roku wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, jako pierwsza i do tej pory jedyna gwara z naszego kraju — podkreślają naukowcy.
Sprawą zainteresował się poseł Mirosław Pampuch. Na ręce ministra nauki i szkolnictwa wyższego złożył interpelację. — Historia Warmii od lat jest spleciona z losem Rzeczypospolitej — zaznaczył poseł. — Tutejsza ludność, nawet gdy wbrew swej woli pozostawała poza granicami państwa polskiego, przez wieki współtworzyła kulturę naszego narodu. Dlatego gwara warmińska jest nieodzowną częścią polskiego dziedzictwa kulturowego.
Mirosław Pampuch zwrócił też uwagę, że obecnie Warmiacy, posługujący się lokalną gwarą, to w zdecydowanej większości osoby starsze. — Niestety, z przyczyn naturalnych z czasem będzie ich coraz mniej, a razem z nimi odejdą bezcenne wspomnienia i opowieści, a niejednokrotnie przepadną również wartościowe dokumenty — przypomniał. — Dlatego, aby zachować ich wiedzę, nie można odkładać działań badawczych.
Poseł Nowoczesnej przypomniał też, że recenzenci zgodnie podkreślili wartość naukową projektu oraz jego istotność, lecz bez uzasadnienia obniżyli liczbę przyznanych punktów. Ponadto obniżono liczbę punktów przyznanych za dorobek naukowy kierownika projektu, czyli dr hab. prof. UWM Izabeli Lewandowskiej. — Za powód podano zbyt małą liczbę publikacji wydawanych w międzynarodowych i prestiżowych polskich wydawnictwach, lecz zignorowano liczne książki i artykuły odnoszące się wprost do dziedzictwa kulturowego Warmiaków, czyli meritum projektu — stwierdził w interpelacji poseł.
Razem z interpelacją zadał też kilka pytań do ministra: 1. Jakie były przyczyny przyznania projektowi „Gwara warmińska — dziedzictwo historyczne, kulturowe i językowe polskich Warmiaków” mniejszej liczby punktów, a w konsekwencji tego odrzucenia go? 2. Jakie prace badawcze dotyczące gwary i kultury warmińskiej wspierało lub wspiera Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego?
Do czasu zamknięcia tego wydania odpowiedź resortu nie została opublikowana. Do tematu wrócimy.
cpr
Komentarze (38) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
-
-
-
-
-
Pokaż wszystkie komentarze (38)Aga memnon #2649300 | 79.124.*.* 24 gru 2018 11:00
rządzący kasę wolą przyznać toruńskiemu biznesmenowi niż zapaleńcom chcący ocalić gwarę warmińską od zapomnienia
Ocena komentarza: warty uwagi (4) odpowiedz na ten komentarz
warmiak #2649293 | 79.124.*.* 24 gru 2018 10:49
gdyby chodziło o gwarę warszawską to kasa na pewno by została przyznana a tak to NULL
Ocena komentarza: warty uwagi (5) odpowiedz na ten komentarz
gość #2649167 | 94.254.*.* 24 gru 2018 00:26
pytałem kiedyś niemca co stało się po wojnie ze 100 milionami nazistów ......nie wiedział .....ale kiedyś jeden z niemców powiedzi ł do mnie UNTERMENSCH .... oni się nie zmienili ....nadal myślą to samo ,korzystają do dziś z tego co nam zrabowali .rzeczywistość jest niepoprawna politycznie ....taka jest prawda .
Ocena komentarza: warty uwagi (2) odpowiedz na ten komentarz
an #2649165 | 94.254.*.* 24 gru 2018 00:21
komuchy, niemczuchy, Warmiacy hołota. jakie granty, precz od polskich rąk.
Ocena komentarza: poniżej poziomu (-7) odpowiedz na ten komentarz
oma #2649161 | 188.146.*.* 24 gru 2018 00:18
Bo było psisaś do ministerstwa dziedzictwa, a nie do szkolnictwa
Ocena komentarza: warty uwagi (4) odpowiedz na ten komentarz