Zima w maju. Zobacz zdjęcia czytelników!

Dlaczego wiosna wciąż u nas przegrywa z zimą? Rozmawiamy z prof. Zbigniewem Endlerem, ekologiem z UWM w Olsztynie. 


— Panie profesorze, w Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do zimnych dni w maju. Zwykłe obserwacje, ale też badania prowadzone na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1881-1980 potwierdzają, że ochłodzenie następuje od 1 do 25 maja, a najbardziej prawdopodobny czas niskich temperatur jest od 10 do 17 maja. W tym roku zimno jest o wiele dłużej. W nocy ma być mróz. Jak to wpływa na przyrodę? 

— Kasztany nie kwitną, choć zaczęły się matury. Kwitną natomiast kwiaty wczesnowiosenne, takie jak hiacynty czy zawilce. Wymarzła cześć kwiatów czereśni i śliw. Już wiemy, że plony będą obniżone. Dodatkowo trudna jest sytuacja piskląt w gniazdach. Lęgi są bardzo słabe, pojedyncze. Widać, że przetrwały tylko najsilniejsze osobniki.

Podobnie jest ze ssakami. Tam też jest mało potomstwa. Ale natura te braki wyrówna, jeżeli przyjdą prawdziwie ciepłe dni. Wtedy opóźnienia nadrobi. Jednak teraz widać jak słaba jest wegetacja drzew. Liście lewo się zielenią. Mizerne było kwitnienie klonów.


— W tamtych roku nie było dużo śniegu, czego skutkiem była susza. Teraz często pada. Czy to dobrze? 

— Jest duża wilgotność. Ale drzewa mają słabo rozwinięte liście i nie są w stanie wchłonąć nadmiaru wody. Z kolei nadmiar powoduje podtopienia. Kilka procesów nakłada się jeden na drugi, dając niekorzystny efekt. 


— Ale właściciele ogrodów i działek denerwują się, bo niektórzy z nich mają już okazałe rozsady pomidorów i papryki. Trzymają je w domach, bo ciągle jest za zimno.

— To są ciepłolubne rośliny. Wymagają, by temperatury w nocy nie były niższe niż 7 stopni. Jeżeli jest zimniej zmarnieją i sczernieją. 


— W naszej kulturze utrwalili się też zimni ogrodnicy i zimna Zośka. Znalazłam nawet przysłowie: "Pankracy, Serwacy, Bonifacy: źli na ogród chłopacy". Ale zimno bywa niekoniecznie od 12 do 15 maja?

— Bo strefy klimatyczne zaczynają nam się mieszać. W tym roku w Tunezji padały zimne deszcze, a w górach Atlas spadł śnieg. To wszystko wynika z ogromnego topnienia lodowców. A na Ziemi wszystko jest ze sobą bardzo ściśle powiązane. Żyjemy w czasach niestabilności i powinniśmy raczej zapomnieć o trwałych przewidywalnych układach pogody. 


Cała rozmowa Ewy Mazgal we wtorkowej Gazecie Olsztyńskiej!